Tijdens de Tweede Wereldoorlog en in de dagen erna zijn in de huidige gemeente Houten minimaal 29 doden gevallen aan Nederlandse/geallieerde zijde. Aan Duitse zijde ging het om 18 doden. Van 3 of 4 mensen is onbekend wie het waren. Het totale aantal doden komt uit rond de 50. Het overzicht dat hier is opgesteld is onvolledig. Indien u aanvullende informatie heeft neem dan contact op.
Cijfers
De gemiddelde leeftijd van de doden (aan beide kanten) was 29 jaar. De jongste was 1 jaar, de oudste 55 jaar. Het gaat om 23 Nederlanders, 17 Duitsers, 7 Engelsen/Schotten en 1 vermoedelijke Fransman. Een aantal personen is onbekend. Minimaal 35 doden waren soldaat, verzetsstrijder of binnenlandse strijdkracht. 7 van de 49 personen kwamen na de bevrijding om het leven.
’t Goy
De eerste 12 slachtoffers vielen in ’t Goy. Het gaat om de Nederlandse militairen Arthur Roegiest (35), Gerard Bonte (26) en Hubrecht Bosselaar (26) en een onbekende Duitse soldaat die in gevecht raakten op 14 mei 1940 bij Wickenburgh. Ook Hendrikus ter Velde (22) zou deze dag gestorven zijn. Daarna stortte in 1943 een Engelse Stirling neer waar 7 personen om het leven kwamen.
Bombardementen najaar 1944
In 1944 en 1945 vielen de meeste slachtoffers. In september 1944 vielen er 7 doden bij beschietingen van spoorwegen en auto’s. Dit waren voornamelijk Duitsers. Over de beschieting op een passagierstrein op 8 september is weinig van de slachtoffers bekend. De meeste slachtoffers (16) vielen op 28 november 1944 toen De Brink en de Herenweg werden gebombardeerd. In Houten ging het om Dina Besselink (55), Jan Besselink (55), Mien Osnabrugge (19), Jan van Schaik (9) en Ries Spithoven (41). Daarnaast kwamen er 12 Duitsers om het leven.
Jodenvervolging
Diverse bronnen spreken over minimaal 4 Joodse onderduikers die zijn afgevoerd. Het gaat om Levie Mozes (39, koopman aan de Odijkseweg), Johanna Cohen Sanders (27), Bernhard Arend Sanders (1) en Willem Sanders (24). Over deze laatste drie personen heeft Peter Hein geschreven in zijn boek De Onderduikers.
Verzetsstrijders
In oktober 1944 stierven de verzetsstrijders Klaas Horjus en Jan Mantel (beiden 35) nadat ze in Houten waren opgepakt. De een werd in Fort De Bilt gefusilleerd en de ander kwam te overlijden in Zöschen. Michael ten Holder (21) was de zoon van de Schalkwijkse burgemeester en overleed op 12 december 1944 nadat hij was opgepakt tijdens verzetswerk in Brabant. Gerrit Hulshof (39) die onderduikers had gehuisvest stierf op 22 maart 1945 in gevangenschap. De Schalkwijkse verzetsstrijder Jan van Dyk (26) wilde op 6 mei een Duitser aanhouden die een fiets meenam. Hij werd neergeschoten.
Na de oorlog
Bij de arrestatie van de boswachter Tjibbe Hof op 12 mei 1945 in Tull en ’t Waal volgde een vuurgevecht. Hof kwam om het leven. De Amersfoortse kampbeul Jacobus Ammerdorffer (32) zat opgesloten in Fort Honswijk. Hij pleegde zelfmoord en nam in zijn dood Swerus (Joep) Copier (23) mee.
Bij het ontmantelen van munitie op 28 juni 1945 in Fort bij ’t Hemeltje kwam Co Eijffius (21), Frans Eijffius (52) en de toevallig aanwezige zoon van de fortwachter Jan Merkestein (15) om het leven. Deze laatste drie liggen begraven op begraafplaats Tolsteeg in Utrecht.
Via Bert Goes