Telefoon

De eerste telecommunicatieverbindingen in Houten betroffen doorgaande verbindingen. In de jaren 1811 tot en met 1813 liep de optische Chappe telegraafverbinding tussen Parijs en Amsterdam via Houten. Via dit netwerk stond Napoleon in verbinding met Amsterdam.

In 1854 werd een telegrafieverbinding gemaakt tussen Utrecht en ’s Hertogenbosch. Deze stak bij De Heul de rivier over en liep naar Schalkwijk.

Ook de spoorwegen kende al een telegrafienetwerk. De stations van Houten en Schalkwijk stonden in het tweede deel van de 19e eeuw via telegrafie met andere stations in verbinding. Particulieren konden tussen 1871 en ongeveer 1907 telegrammen versturen vanaf het telegraafkantoor van de Staatsspoorwegen.

De eerste tijd van de openbare telefonie

Aan het begin van de 20e eeuw breidt het Utrechtse telefoonnetwerk (ontstaan in 1884) zich uit naar Houten. In 1907 worden er telefoonpalen geplaatst tussen Oud-Wulven en Nieuwoord. Waarschijnlijk voor een telegrafieverbinding met het Houtens telegraafkantoor.

Het eerste telefoonboek dat we tegenkomen met een overzicht van Houten, dateert uit 1910. Hierin staan vier aansluitingen: burgemeester Waller, notaris Immink, huisarts de Rijk en meisjesinrichting Jeannette-oord. Telefoongesprekken worden handmatig doorverbonden, gedurende bepaalde uren op de dag. Zondags kon er niet worden getelefoneerd. Jeannette-oord aan de Oudwulfseweg krijgt de eerste telefoonaansluiting.

Rond 1918 krijgt ook Schalkwijk telefoon. In 1920 zien we Schalkwijk voor het eerst in een telefoonboek terug. In het jaar 1921 krijgt ’t Goy (het huis Wickenburgh) een telefoonaansluiting via het telefoonnet van Schalkwijk.

De eerste vermelding van een huisadres in Tull zien we terug in 1935 via het Schalkwijkse netwerk. Het eerste nummer in ’t Waal in 1937 (via het Vreeswijkse netwerk) is van fietsenmaker De Ruiter.

Overigens lag er rond die tijd ook een militair telefonienetwerk tussen de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Deze laten we hier buiten beschouwing.

Aan de hand van de telefoonboeken is de groei van het telefoonnet van Schalkwijk en Houten te volgen. ’t Goy en Honswijk vallen onder Schalkwijk, Heemstede en ’t Waal onder Jutphaas en Vreeswijk.

Automatisch bellen (03470, 03471 en 03459)

Tegen het begin van de Tweede Wereldoorlog wordt geleidelijk het geautomatiseerd bellen ingevoerd. In Houten gebeurde dit in 1938 (K 771), waarbij vanaf 28 maart 1939 het netnummer 03471 werd toegewezen. De telefooncentrale wordt daarvoor gebouwd aan de Lobbendijk. In 1940 kan vanuit Houten automatisch worden gebeld met de districten Utrecht, Amsterdam, Arnhem, ’s Hertogenbosch, Nijmegen en Zwolle.

’t Waal maakte onderdeel uit van het telefoonnet in Vreeswijk en is bereikbaar met automatisch bellen vanaf 28 maart 1939 onder netnummer 03470.

In Schalkwijk en ‘t Goy (netnummer 03459) wordt op 19 november 1940 het automatisch bellen ingevoerd. Hiervoor wordt in de achtertuin van een woning op Provincialeweg 9 een telefooncentrale gebouwd. In de jaren 90 was deze centrale berucht vanwege de hond die moest worden gepasseerd.

In 1938 werd het kengetal vervangen door netnummer. Het duurde tot in de jaren 80 voordat dit begrip in de volksmond was verdwenen.

Nieuw netnummer (03467, 03468 en 03470)

Uit het telefoonboek van 1950 blijkt dat Houten zo’n 92 aansluitingen heeft. In Schalkwijk, Tull en ‘t Goy hebben ongeveer 81 adressen een telefoonaansluiting. Op 1 februari 1952 verandert het netnummer van Schalkwijk en ‘t Goy in 03467. Houten is vanaf dat nummer bereikbaar onder het netnummer 03468.

Weer nieuw netnummer (03402, 03403 en 03409)

Op 1 november 1968 wordt het netnummer van Schalkwijk en ‘t Goy veranderd in 03409 en dat van Houten in 03403. Per 1 juli 1972 ontstaat Nieuwegein. Deze nieuwe stad krijgt het netnummer 03402. ‘t Waal maakt onderdeel uit van het telefoonnet van Vreeswijk en krijgt dit netnummer.

In 1981 verschijnt de nieuwe telefooncentrale bij de huidige Slinger. Er wordt hier een PRX/a-centrale neergezet. Rond 1989 is er een 5ESS/a centrale bijgekomen. De abonneenummers op deze centrale beginnen met een 5.

Verkort netnummer (030)

Op 10 oktober 1995 krijgt de gemeente Houten het netnummer 030. Tevens worden alle telefoonnummers tiencijferig gemaakt. De Schalkwijkse en ‘t Goyse nummers beginnen met 601 en de Houtense abonneenummers met 63.

Wanneer in 1997 Houten-Zuid wordt gebouwd, verwerkt de nieuwe tweede telefooncentrale op De Schaft de nummers die met het abonneenummer 636 beginnen. Ook andere bedrijven gaan telefonie aanbieden. In 2000 is het telefoonnetwerk zover dat iedereen zijn nummer overal kan meenemen binnen het netnummergebied 030.

Internet

Halverwege de jaren 90 wordt ISDN ingevoerd, waardoor verbinding maken met internet makkelijker wordt. Bedrijven schakelen massaal over naar ISDN. Voor de consument wordt dit vanaf eind 1996 beschikbaar. Vanaf 2002 is inbellen niet meer nodig als ADSL wordt uitgerold. Eind 2003 volgt kabelinternet.

Vanaf 2006 wordt bellen via internet geïntroduceerd. Via het kabelnet, via ADSL en vanaf 2011 ook via glasvezel. Overigens had inwoner Chriet Titulaer al vanaf augustus 1982 een glasvezelverbinding tussen zijn twee woningen aan de Vlierweg. Hiervoor werd tijdens de aanleg de straat opengebroken.

Mobiele telefonie

Autotelefoon is sinds 1988 al mogelijk in Houten. Het is vooral in gebruik bij de scheepvaart. Vanaf 1995 wordt het GSM-netwerk landelijk uitgerold en in 1996 is mobiele telefonie voor de gewone gebruikers een feit. De eerste telefoontoestellen beschikken nog over antennes. Populair waren in die tijd de semafoons en buzzers. In 2007 komt mobiel internet in opmars.

Beeldbellen

Beeldbellen bestaat al vanaf de jaren negentig. Dankzij Skype en later Facetime raakt in de jaren 10 het beeldbellen populair. Tijdens de coronacrisis in 2020 wordt er zakelijk volop gebruik gemaakt van video-vergaderen.