Na de Bataafse opstand breekt er een bloeiend tijdperk aan. Het is de Midden Romeinse tijd. Boerderijen ontwikkelen zich en de nederzettingen breiden zich uit. Dat de boerderijen groter werden, blijkt uit gevonden greppels. De greppels werden gegraven om de boerderijen heen en soms om het land heen. Niet alle locaties zijn onderzocht, maar op de locaties Doornkade en Overdam (Strandmeer) zijn deze greppels gevonden.
60 Romeinse Nederzettingen
Op zo’n ruim 60 locaties in de huidige gemeente Houten zijn sporen van Romeinse nederzettingen aangetroffen.1 De oogsten moeten goed zijn in die jaren. Het klimaat was tijdens de Romeinse periode warmer dan ervoor en erna. Naar schatting is er 53 km2 agrarisch benut oppervlak.2 In de tweede helft van de tweede eeuw komt er ruimtegebrek in Houten. Archeologen vinden aanwijzingen dat ook de lagere komgronden in gebruik worden genomen.
Romeins bestuur
Ons gebied valt onder Germania Inferior en wordt in 89 na Christus losgekoppeld van de provincie Gallia Belgica. De wegen worden verbeterd en vanaf het jaar 140 bouwen de Romeinen soms met steen. Houten telt vermoedelijk drie, maar mogelijk zes locaties waar dit gebeurde. Op de locatie Molenzoom heeft een zwaar gebouw gestaan, vermoedelijk een herberg.
Uit historisch onderzoek blijkt dat in de tweede helft van de Romeinse periode rond de 4000 mensen in het Kromme Rijngebied woonden, waarvan 2000 op het platteland.3 Nijmegen is het bestuurscentrum van onze regio.
Aanhoudende druk op de grens
Vanaf het jaar 166 breken er ziektes uit in het Romeinse Rijk en wordt het Romeinse leger verzwakt.4 Tussen het jaar 172 en 174 zijn er aanvallen door Germaanse stammen (Chauken en Chatten) van de andere kant van de Rijn en vanaf zee. De Romeinse verdediging was minimaal, omdat soldaten naar het Donaufront waren verplaatst.5 Ook is vermoedelijk onze regio aangedaan door de aanvallers, omdat in het jaar 175 Castellum Fectio is afgebrand.
Militaire anarchie
Vanaf het jaar 235 breekt er binnen het Romeinse Rijk militaire anarchie uit. Diverse generaals proberen de macht te grijpen in Rome. Germaanse stammen (Franken) maken gebruik van de zwakte van het Romeinse leger en dringen steeds vaker het Romeinse Rijk binnen. Een grote Germaanse aanval volgt in het jaar 258. In onze regio stort de economie in en neemt de bevolking af.
Generaal Postumus creëerde tussen 260 en 274 zo’n 15 jaar lang zijn eigen rijk.6 Dit staat bekend als het Gallische keizerrijk. Postumus weet de Frankische aanvallen keer op keer af te slaan. Het is ook de tijd dat de Pest van Cyprianus het Romeinse Rijk treft. Het Romeinse leger wordt verzwakt.
Natter klimaat
Aan het eind van de Midden-Romeinse tijd blijkt Houten ook natter te worden. Vooral ten westen van onze regio vinden overstromingen plaats. Door veenwinning was de bodem gaan dalen en kwam de zee steeds verder landinwaarts. Overstromingen in het huidige Schalkwijk verdrijven de inwoners. De Romeinen verliezen vooral ten westen van Utrecht de strijd tegen het water. Alles bij elkaar wordt het voor de Romeinen steeds moeilijker de regio te overheersen.
Tijdlijn
| 70 | Welvaartsperiode breekt aan |
| 89 | Germania Inferior |
| 140 | Bouw met steen |
| 170 | Middelgrote overstroming |
| 175 | Chauken vallen aan |
| 235 | Romeinse crisisjaren |
| 250 | Afname bevolking |
| 250 | Vernatting landschap |
| 258 | Franken dringen binnen |
| 260 | Gallische keizerrijk |
Vici.org
Hieronder de kaart van vici.org met Romeinse vondsten in onze buurt. Je kunt rondkijken in heel Houten en de regio.
Noten
- Bataafs platteland NAR35 – Wouter K. Vos (2009) ↩︎
- Houten, Odijk en omstreken in de Merovingsche periode – Het Kromme Rijngebied 2015-3/4 ↩︎
- Bataafs platteland NAR35 – Wouter K. Vos (2009) ↩︎
- Romeinse sporen – Herman Clerinx (2014) ↩︎
- Soldaten in zout en wind – Wouter Dhaeze (2012) ↩︎
- Stijn Heeren – Archeobrief september 2016 ↩︎
Deze pagina is gewijzigd op 21 december 2024