De oudste waterschappen

De oudste samenwerkingen tegen overstromingen van de Lek vond plaats sinds de 11e eeuw. Het Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams dat beter georganiseerd was, bestaat sinds 1323. Doel was waterkering van de Lekdijk. Het afvoeren van teveel water op de landerijen was een taak van de gerechten.

De eerste gerechtelijke waterschappen dateren uit de middeleeuwen. Deze ontstonden na de ontginningen van de lagere delen. Sommige gebieden in de ontginningen bleven nat en de waterafvoer naar het land van de buren leverde strijd op tussen boeren onderling. Samenwerking in de vorm van een waterschap was dan de oplossing.

Ook de komst van een rosmolen en niet veel later een poldermolen was ook aanleiding voor de vorming van een waterschap. Er werden dan kades en dammen aangelegd om te voorkomen dat er vreemd water de polder in kwam en de molens voerden het water af. Daarnaast werden door het waterschap de watergangen geschouwd. De schouw van de hoofdwatergangen was een taak voor het gerecht. De oudste waterschappen zijn:

Vechter- en Oudwulverbroek	1304 – 1969
Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams	<1323 – 1971
Laag Raven en Kleine Koppel	1461 – 1950
De Knoest	1599 – 1950
De Beesd / Blokhoven	1599 – 1959
Lee- en Rietsloot	1634 – 1969
De Eersbil	1663
Wulven	1653 – 1950
Biester	1761 – 1959

Waterschappen in de 19e eeuw

Gemeentelijke waterschappen

In de 19e eeuw kwam er een herindeling van de waterschappen. Er kwamen reglementen en een bestuur. Op 30 december 1863 ging dit in. Deze waterschappen bestreken een groot deel van de gemeente en hielden zich vooral met de hoofdwatergangen bezig en het lokale wegennet. In het waterschap was vaak de burgemeester voorzitter. Het waterschap was eigenlijk een afdeling openbare werken.

Tull en ’t Waal	1863 – 1969
Schalkwijk	1863 – 1969
Houten	1863 – 1969

Waterschappen in meerdere gemeenten

Naast de gemeentelijke waterschappen bleven er enkele gebieden over die meerdere gemeenten bestreken en waar samenwerking noodzakelijk was. Zo zorgde de invoering van het stoomgemaal ervoor dat het water uit meerdere polders kon worden afgevoerd. Deze waterschappen waren alleen met waterbeheersing bezig en minder met wegen. Later werden de stoomgemalen omgevormd naar elektrische gemalen.

Buitendijks	1863 – 1969
Groot Vuylcop	1810 – 1950
De Gemeene Boezem van de Hoonwetering	1882 – 1950
De Wiers en De Geer	1881 – 1969

Herindeling door Amsterdam-Rijnkanaal

Na de Tweede Wereldoorlog volgden een aantal herindelingen door de komst van het Amsterdam-Rijnkanaal. In de huidige gemeente Houten gaat het om de volgende waterschappen:

De Hoon (Houtense kant)	1950 – 1969
Vuylcop (Schalkwijkse kant)	1950 – 1969
Liesbosch	1950 – 1969

Naast deze waterschappen waren er nog steeds de waterschappen Houten, Schalkwijk, Tull en ’t Waal, De Wiers en De Geer en Buitendijk.

Herindelingen jaren 70

In 1971 vindt in twee stappen een fusie plaats van de laatste waterschappen in één waterschap. Drie waterschappen bestaan korte tijd. In 1994 volgt een fusie met waterschappen elders, waarna het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden ontstaat. Deze heeft haar hoofdkantoor in Houten.

Honswijk	1969 – 1971
Schonauwen	1969 – 1971
Uiterwaarden	1969 – 1971
Kromme Rijn	1971 – 1994
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden	1994 – heden

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is opgericht op 1 januari 1994 en omvat grotendeels het zuidelijk en westelijk deel van de provincie Utrecht en een gedeelte van de provincie Zuid-Holland. Het is een fusie van de waterschappen Kromme Rijn, Lopikerwaard en Leidse Rijn.

In 1995 wordt dit uitgebreid met het Groot-Waterschap van Woerden, het water uit de stad Utrecht, Maarssen en De Bilt. Ook het gebied van het voormalige waterschap Maartensdijk kwam erbij. In 1997 kwam de afdeling waterkwaliteit over van de provincie Utrecht. Tevens zorgt het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden voor het vaarwegbeheer van de Kromme Rijn en de Leidse Rijn.

Huisvestiging

Het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden was in eerste instantie gevestigd op de Fultonbaan in Nieuwegein. In 1997 zat de organisatie op de Standerdmolen in Houten en ze heeft sinds het jaar 1999 haar kantoor aan de Poldermolen in Houten. Het kunstwerk op de rotonde is een geschenk van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden aan de gemeente Houten en is een hensbeker. In 2018 is het huidige pand gerenoveerd.

Dijkgraaf

1994 / 1995 – W. Jongeneel (waarnemend)
1995 / 2007 – D. Vergunst
2007 / 2019 – P. Poelmann
2019 / heden – J. Haan

^{Deze pagina is gewijzigd op 22 december 2024}