De auto in Houten

De eerste auto in Houten

In de zomer van 1898 verschijnt de eerste auto in Houten. Charles Testas, woonachtig in het huis Klein Curaçao in Houten is de bezitter. Hij is eigenaar van de 14e geregistreerde auto in Nederland en eerste in de provincie Utrecht. De auto mocht maximaal 20 km/uur en in bochten en bij huizen 8 km/uur. De auto moest voorzien zijn van een rem, verlichting en een claxon.

In februari 1899 schrikt bij de tol van Houten een paard van de passerende Testas, waardoor een boerenknecht om het leven komt. De angst onder de bevolking voor de auto wordt hiermee bevestigd. Testas bezit vanaf 1900 twee auto’s. Hij is actief bestuurslid bij de Nederlandsche Automobiel Club. In 1906 woont hij in Oud-Wulven en heeft hij drie auto’s. Tot 1908 rijdt hij rond in Houten en omgeving. Daarna verhuist hij voor een jaar naar Zwitserland.

Kentekens

Tussen 1898 en 1906 worden rijksnummers uitgegeven. Eigenaren van motorvoertuigen die niet op rijkswegen kwamen, hadden geen registratie nodig. In 1906 besluit de regering dat voortaan rechts gehouden moet worden op de wegen. Ook komen er provinciale kentekens. Dit is een persoonlijk kenteken en mag op meerdere auto’s worden geplaatst. Het kenteken van de provincie Utrecht begint met een L.

H. Meirink uit Houten vraagt in 1906 een kenteken aan en is de tweede voertuigbezitter in Houten. Zijn directe registratie in de winter doet vermoeden dat hij al eerder dan 1906 bezitter was van een motorvoertuig voor lokaal gebruik.

In 1908 mogen auto’s binnen de bebouwde kom maximaal 10 kilometer per uur rijden en daarbuiten maximaal 15 kilometer per uur. In 1909 wordt de eerste auto in Schalkwijk een feit door de aanvraag van J. Kruijsen. In 1919 vraagt H. van der Gun van boerderij Grijpestein een kenteken aan en is daarmee de eerste in Tull en ’t Waal.

Onderstaande kentekens zijn in de eerste jaren uitgegeven aan motorvoertuigen:

Datum	Kenteken	Eigenaar	Plaats
8 juni 1898	15	Charles Testas	Houten
25 januari 1900	156	Charles Testas	Houten
2 juli 1904	1376	Charles Testas	Houten
18 januari 1906	L97	Hendrik Meirink	Houten
2 juli 1906	L353	Charles Testas	Houten
17 juli 1909	L726	Josephus Kruijssen	Schalkwijk
26 mei 1911	L1005	Coenraad van Schuijlenborgh	Houten
24 oktober 1912	L1242	Gerardus van Wijk	Houten

De groei van de auto lijkt vanaf 1914 op gang te komen. Vooral omdat de auto praktisch is. De Schalkwijkse huisarts Veeger vraagt in 1914 een kenteken aan. Naar verluid zou dit om een motor gaan. In 1917 volgt de veearts uit Houten en in 1918 de huisarts van Houten.

Door de Eerste Wereldoorlog is er in 1917 en 1918 een rem op het aantal uitgegeven kentekens. In 1919 wordt dit ruimschoots ingehaald en breekt de auto echt door. In 1919 wordt het kenteken per motorvoertuig vastgesteld.

Jaar	Houten	Schalkwijk	Tull en ’t Waal	Totaal
1898	1	0	0	1
1899	0	0	0	0
1900	1	0	0	1
1901	0	0	0	0
1902	0	0	0	0
1903	0	0	0	0
1904	1	0	0	1
1905	0	0	0	0
1906	4	0	0	4
1907	Onbekend	0	0	Onbekend
1908	0	0	0	0
1909	0	1	0	1
1910	0	0	0	0
1911	1	0	0	1
1912	1	0	0	1
1913	0	0	0	0
1914	0	5	0	5
1915	3	2	0	5
1916	1	1	0	2
1917	2	0	0	2
1918	2	0	0	2
1919	3	6	1	10
1920	7	8	2	17
1921	8	10	3	21

In 1951 wordt gestopt met de uitgifte van provinciale kentekens. In 1956 worden de laatste provincienummers vervangen door het huidige kenteken systeem. Onderaan deze pagina vindt u als download een volledig overzicht van de uitgegeven kentekens in Houten, Schalkwijk en Tull en ’t Waal tussen 1898 en 1921.

Vrachtauto

De komst van de vrachtauto loopt gelijk op aan die van de normale auto. Vanaf ongeveer 1922 zijn er regelmatig vrachtauto’s in Houten en in 1922 vernemen we dat bij De Heul een vrachtauto in de sloot terecht komt. Deze auto had een dagelijkse rit tussen Culemborg en Utrecht. De komst van de vrachtauto betekent uiteindelijk het einde voor de beurtschippers van Schalkwijk en Houten. In Houten stopt de beurtschipper er in 1933 mee.

Motoren

De eerste motorrijwielen in de vorige eeuw waren fietsen met hulpmotoren. Wanneer ze lichter dan 150 kilo waren, was registratie niet nodig. Er reden in 1909 in Nederland twee keer zoveel motorrijwielen rond dan auto’s. Na de Eerste Wereldoorlog gingen ze steeds meer op de huidige motoren lijken. De zijspan werd in die jaren steeds populairder. De eerste keer dat we van een motor lezen is in 1935 bij een dodelijke aanrijding met een trein op de overweg bij de Uitweg.

Busverbinding

Sinds 28 april 1923 rijdt er een lijnbus door Houten. Het gaat om een busdienst van den heer Visser tussen Utrecht, Houten en Schalkwijk. De bus is een soort ruime taxi. De eerste dag is er zoveel belangstelling dat er zes ritten werden gereden. Na de zomer worden de bussen van Visser niet meer in Houten gezien. De buslijn is opgeheven. Aan het eind van het jaar start Gert van Wijk met een busverbinding.
Lees meer over de busverbindingen

Taxi’s

Vanaf de jaren dertig rijden er taxi’s door Houten. In 1934 gaat dit verkeerd.

Benzinepomp

In 1923 verschijnt de eerste benzinepomp in Houten. Voorheen werd de brandstof gehaald bij de drogist.

Jaar	Locatie	Naam
1923	Odijkseweg 4, Houten	De automaat
1926	Onbekende locatie Tull en ’t Waal	Mij. Franco- Egyptienne
1927	Beusichemseweg 80, ’t Goy	Bataafse Imp. Mij.
1928	Brink 14, Houten	American Petro Cy.
1929	Houtenseweg, Houten	Sinclair Petro Cy.
1932	Beusichemseweg 76	H.E. Elbersen
1932	Beusichemseweg 29	C.A. Uijttewaal
1933	Beusichemseweg 96a	J. Knippers
1934	Loerikseweg 34	American Petro Cy.
1940	Brink 3	Bataafse Imp. Mij. – De Vico
1950	Vlierweg 12	American Petro Cy.
1952	Stationslaan	W.J.H. van Rossum
1953	A 956 Schalkwijk	N.V. Purfina
1954	Onbekende locatie Tull en ’t Waal	Gebr. Broere NV
1958	A 946 Schalkwijk	Shell
1959	Herenweg 2a	Caltex

De benzinestations zijn nog wel eens gekoppeld aan een garage. Houten kende meerdere garages. Een van de eersten is van Van Wijk (1924), later werd dit de Vico. In de jaren 60 kwam er een steunpunt van de wegenwacht bij de oprit met de A12. De garage van Sam van Lingen aan de Herenweg is behoorlijk druk geweest met de reparaties die via de wegenwacht binnenkwamen. Tot 1970 waren auto’s nogal onderhoudsgevoelig.

Verkeersdoden

Met de komst van de T-Ford in 1922 gaat snel met de auto. Ook de motor, vrachtwagen, bus en taxi breken door. In 1924 is het in de bloesemtijd zo druk in Houten met auto’s, dat de burgemeester persoonlijk het verkeer regelt om ongelukken te voorkomen. Daarnaast wordt de beveiliging van de spoorweg in 1925 opgeheven. Vooral in de jaren 30 vinden er bij de spoorlijn veel ongelukken plaats.

In de jaren twintig gebeuren er meerdere ongelukken op de weg tussen Houten en Schalkwijk. De wegen worden gemoderniseerd, maar de snelheid wordt hoger. Burgemeester Ten Holder maakt zich sterk voor de verkeersveiligheid.

Datum	Gebeurtenis
21 februari 1899	Eerste verkeersdode door auto in Houten (en Nederland).
3 augustus 1920	Inwoner ’t Goy overlijdt door een auto-ongeluk in Rotterdam.
24 december 1922	Eerste verkeersdode door vrachtwagen bij De Koppel.
16 januari 1933	Eerste verkeersdode bij botsing auto/trein.
26 maart 1934	Eerste verkeersdode door auto in Schalkwijk.
28 augustus 1935	Eerste verkeersdode bij botsing motor/trein.
15 juli 1946	Eerste verkeersdode door aanrijding fietser/auto.
1 mei 1956	Eerste verkeersdode door auto in Tull en ’t Waal.

Deze pagina is gewijzigd op 8 juni 2025