Kasteel Oud-Wulven

Al in e 10e eeuw was er een nederzetting op de plek waar later kasteel Oud-Wulven zou ontstaan. ¹Het eerste kasteel Oud-Wulven is vermoedelijk rond 1200 of mogelijk eerder gebouwd langs de Oud Wulfseweg ter hoogte van nummer 10. Het kasteel was een mottekasteel op een kunstmatig opgeworpen heuvel. Dit kasteel is vervangen door een stenen kasteel en rond 1635 vervangen door een woontoren met een acht meter hoge heuvel. In 1949 en de jaren erna zijn de restanten van dit buitenhuis gesloopt.

Familie Honderdmarc

Kasteel Oud-Wulven is gebouwd op rand van de Jutphase stroomrug. Het gebied ten oosten van het kasteel aan de andere kant van de Oudwulfsewetering is de ontginning Oudwulverbroek. Dit gebied werd tussen 1122 en 1234 ontgonnen.

De familie van Wulven is de vermoedelijke bouwer van het eerste kasteel. Het heeft er alle schijn van dat Oudwulverbroek werd ontgonnen door de Van Wulvens of afstammelingen ervan. In het jaar 1246 is er vermoedelijk zo’n afsplitsing geweest. Deze noemen zichzelf Hondermarc.

Van het eerste kasteel is niet veel bekend. Er zijn alleen archeologische aanwijzingen die gecombineerd kunnen worden met schriftelijke bronnen. Bij de sloop van het kasteel in de jaren na de Tweede Wereldoorlog zijn brandsporen van een houten bouwwerk gevonden. Hieruit blijkt dat dit mottekasteel door brand is vernietigd. Tegelijkertijd werden in 1954 kloostermoppen gevonden van de toren van het tweede kasteel. Dit tweede kasteel is ergens rond 1250 gebouwd. Van dit tweede kasteel weten we verder ook niets.

Lockhorst (Wulven en Oud-Wulven in één hand)

Kasteel Wulven was de basis van de familie Wulven. Naast de ontginningen in Houten waren ze ook actief in Nederhorst en aan de Langbroekerdijk in Driebergen. In 1372 wordt Herman van Lockhorst (die zich Herman van Wulven noemt) eigenaar van Kasteel Oud-Wulven en gerecht. Hij is dan al eigenaar van kasteel Wulven en het bijhorende gerecht. Kasteel Oud-Wulven is een erfenis van zijn vader Herman van Lockhorst. Herman van Wulven is de laatste telg van de Wulven-dynastie.

Pelgrimszoon van Luttikenhuys

In 1394 koopt Gerrit Pelgrimszoon van Luttikenhuys Kasteel Oud-Wulven voor zijn dochter Braem van Luttekenhuys. Hij heeft al sinds 1388 het gerecht in zijn bezit.² Zijn dochter overlijdt in 1399, waarna zoon Henricus Gerrit Pelgrimszoon in 1401 de nieuwe eigenaar wordt.³ Hij noemt zich Henric van Wulven. In 1455 wordt de zoon van Braem van Luttikenhuys de nieuwe eigenaar. De nakomelingen van Luttikenhuys zijn dan voorlopig eigenaar.

Buurtschap Oud-Wulven

Oud-Wulven ontwikkelde zich tot een buurtschap met boerderijen rondom het kasteel Oud-Wulven. Ook was er de versterkte boerderij Oudwulverbroek. De eigenaren van het huis Oud-Wulven zijn ook eigenaar van het gerecht Oud-Wulven, het gerecht Wayen en voor 1614 ook van het gerecht Heemstede.

Buitenhuis Oud-Wulven

In 1634 wordt de ambtsheerlijkheid Oud Wulven en Waijen gekocht door Johan van Toll, een rijke Utrechtse burger. Vermoedelijk wordt het kasteel dan afgebroken. Van Toll laat een nieuwe woontoren bouwen. De woontoren krijgt een extra toren met koepel. Rond de kelder op de begane grond wordt aarde gestort. Hierdoor lijkt het of het buitenhuis op een heuvel staat. Dit is in 1640 gereed.

Ook wordt er op een onbekend moment een hofstede gebouwd dat tegenwoordig in een andere vorm nog bestaat. Deze hofstede heet sinds 1910 Jeannette-Oord en staat op de Oud Wulfseweg 10. Het huis Oud Wulven had een oprijlaan en een koetshuis (Oud Wulfseweg 12).

Johan Rothé

Een bijzondere bewoner van het huis tussen 1658 en 1671 is Johan Rothé. Hij was prediker van de Vijfde Monarchist. Deze organisatie meende dat in het jaar 1666 de Vijfde Monarchie zou aanbreken en hij wilde de mensen hierop voorbereiden. Hij wist indruk te maken op de Engelse koning en werd in 1660 in de Engelse adelstand verheven. Hij trouwde in datzelfde jaar in Goring House, de voorloper van Buckingham Palace. Sir John en Lady Rothé staken vervolgens het Kanaal over met een schip van de koninklijke vloot en vestigden zich op hun buitenhuis Oud-Wulven. Vanuit dit hoofdkwartier bereidde hij zich voor op het naderende duizendjarig vredesrijk.

Andere elite

Na Rothé bleef het huis in handen van de elite. Zoals vaker in die tijd werd een dergelijk landhuis gebruikt als zomerhuis om de stad te ontvluchten. Jasper van Lynden is eigenaar, een grootgrondbezitter uit Houten. Maar nationale prominenten zoals Nicolaas Mattheus van der Noot de Gietere (1741-1753) is eigenaar. Na verkoop van het huis stort hij zich als directeur-generaal van de West-Indische Compagnie op de slavenhandel in West-Afrika.

Uit deze periode wordt gemeld dat de boerderij (later Jeannette-oord geheten) twee geheimenissen bevat. Een daarvan is een tunnel tussen de boerderij en het huis Oud-Wulven, die ondertussen is ingestort. Het andere geheim is onbekend. Er was geen tunnel naar boerderij Oud-Wulverbroek, omdat dit vanwege de grondwaterstand en de wetering niet mogelijk is.

Familie Testas

In 1790 komt het huis in bezit van de familie Testas. Het huis ondergaat een verbouwing. De bovenste verdieping, zolder en torenkoepel worden afgebroken. De zolder van het nieuwe dak wordt als duivenhok in gebruik genomen. De hofstede wordt het nieuwe verblijf en het kasteel raakt als woonverblijf op de achtergrond.

In 1864 wordt op het landgoed Oud-Wulven Charles François Testas geboren. Charles François Testas is in 1898 een van de eerste autobezitters van Nederland. Rond 1906 verhuist Charles terug naar het landgoed Oud-Wulven en heeft dan drie auto’s tot zijn beschikking. De auto’s staan geparkeerd in de voormalige stal van het koetshuis.

Verval kasteel Oud-Wulven

Wanneer in 1910 het landgoed Oud-Wulven wordt verkocht aan de Vereniging Hulp voor Onbehuisden in Amsterdam, is het buitenhuis Oud-Wulven vervallen. De journalisten die bij de opening van het meisjeshuis op bezoek komen, noemen het buitenhuis ‘een oude middeleeuwse kapel’. Als voormalige kapel staat het gebouw ook bij de boeren in de omgeving bekend, maar of hier een kapel is geweest is onbekend. In het blad Buiten schrijft Frederik van Hunsow in 1925 dat binnen het gebouw de verwaarlozing en vervuiling iedere beschrijving tart. De trap in de toren is verdwenen, maar ook de zolder is er niet meer. Het gebouw heeft als duiventil en hooibergplaats gediend.

In 1925 wordt het huis verkocht aan de familie Hol. In 1939 is het buitenhuis Oud Wulven nog steeds in slechte staat. Er wordt een restauratieplan opgesteld, maar vanwege de Tweede Wereldoorlog wordt dit uitgesteld. Door een storm in de nacht van 29 op 30 maart 1947 waait de toren om en valt deze door de gewelven van het huis. Besloten wordt om kasteel Oud Wulven te slopen. In 1957 worden de laatste resten gesloopt.

Tegenwoordig is in de gevel van het Houtens gemeentehuis een gerestaureerde poort van kasteel Oud Wulven te zien. Het is door de toenmalige bewoner N. Hol geschonken aan de gemeente Houten. Vanaf ongeveer 1955 is de familie De Vor eigenaar.

Jaar	Eigenaar kasteel Oud-Wulven
03-02-1634	Johan van Toll
07-07-1653	Johan van Toll (zoon)
24-08-1657	Jeronymus de Haze (executeur)
10-07-1658	Johan Rothé
07-01-1671	Laurens Schas
07-08-1685	Petrus Schas (broer)
21-04-1705	Petrus Laurentius Schas (zoon)
08-02-1706	Jasper van Lynden
30-10-1732	Jasper Scheurwater (kleinzoon)
09-03-1741	Nicolaas Mattheus van der Noot de Gietere
18-12-1753	Jacob Abrahamsz. Koninck
29-05-1766	Warnerus Curtius
15-01-1790	Jan Louis Testas
05-10-1836	Pieter Hendrik Testas (zoon)
23-09-1886	Louis Jan Anne Testas (zoon)
19-7-1906	Charles François Testas (zoon)
21-2-1910	Vereniging Hulp voor Onbehuisden
28-1-1925	Familie Hol
Rond 1955	Familie De Vor

---

Noten

1. Kasteeltje Oud-Wulven – O. Wttewaall – Trefpunt 12 februari 1997 ↩︎
2. Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen – Dr. C. Dekker (1983) ↩︎
3. Bijdragen tot de geschiedenis der Utrechtsche ridderhofsteden en heerlijkheden, deel 2 – Wittert van Hoogland (1909-1912) ↩︎

Deze pagina is gewijzigd op 8 juni 2025