Gerecht Wulven

In de 11e eeuw werd de komgrond ten westen van het dorp Houten ontgonnen. Een deel van deze ontginning betrof Wulverbroek een ander deel de Nederkamp.  De Nederkamp was een Houtense ontginning.

Net als bij andere ontginningen droeg de adel die dit realiseerde de naam van het gebied. In een akte uit 1122 wordt de naam Wulven voor het eerst genoemd (bron).

In die tijd verscheen er ook een mottekasteel ’t Rondeel in de Nederkamp. Dit houten kasteeltje lijkt de uitvalsbasis voor de ontginning van Wulverbroek.

In het jaar 1296, ongeveer 250 jaar na de ontginning van Wulverbroek, bouwt een van de eigenaren van het gerecht Wulven het stenen kasteel Wulven. Het gerecht verandert in die periode meerdere malen van vorm en is een ingewikkelde lapjesdeken met stukjes grond.

Lapjesdeken van gerechten

Het lijkt er op dat de afsplitsingen en toevoegingen van de verschillende stukjes land een gevolg zijn van het gunnen van gebieden aan familie van de Van Wulvens of het overlijden van een familielid. Ook Oud-Wulven kan hierbij worden betrokken. Daarnaast liet de Utrechtse bisschop in de Wulverbroek vier hoeves langs de Heemsteedse dijk bouwen voor zijn vertrouwelingen. Deze hoeves vielen weer onder de heer van Oud Wulven.

Op sommige momenten, zoals aan het eind van de 14e eeuw lijkt het gerecht Wulven zich uit te strekken van de Heemsteedseweg tot aan de Oudwulfseweg (bron).

Extra ingewikkeld is dat ook de namen van de gerechten wisselden. Het gerecht Wulven heet in de 14e en 15 eeuw het ‘Hermans gerecht van Wulven‘ en het latere gerecht Oud Wulven staat bekend onder het ‘Hondermarcsgerecht‘. De historicus C. Dekker spreekt in zijn standaardwerk ‘Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen’ over de “problematiek Wulven“.

Aan het begin van de 15e eeuw is het zo ingewikkeld geworden, dat er niet meer over gerechten wordt gesproken, maar over tiendgebieden. De tiendgebieden vallen niet altijd samen met de rechtseigenaar. Rond 1470 wordt de gerechtsnaam wel weer gebruikt.

Herindeling Nieuwe tijd

Van de latere gerechtsgrenzen is meer bekend. Zo stond kasteel Wulven in eerste instantie in de polder Nederkamp, buiten het eigen gerecht. Maar door de grond rond dit kasteel toe te voegen ten kostte van het gerecht Houten en ’t Goy werd dit opgelost.

In 1652 volgde een nieuwe gebiedsuitbreiding. De toenmalige eigenaar Philibert van Tuyll van Serooskerke deed dit vanwege waterkundige redenen en had al veel rechten in Nederkamp en Overmaat. Daardoor viel ook het gebied van de huidige wijken De Campen, De Slagen en De Poorten ook onder het gerecht Wulven.

De eigenaar van het kasteel, was ook ambachtsheer van het gerecht. Het gerecht is in latere tijden doorverkocht aan verschillende rijke stedelingen.

Eigenaren gerecht Wulven

(*) Was stervende en had geen nakomelingen. Droeg Wulven over aan zijn vader die in 1465 hertrouwde.