Burgemeester de Jonge (Aat)

Officiële naam: Aat Bram Louis
Burgemeester van Houten tussen 16 september 1992 en 1 november 2000
Geboren: 14 januari 1953 te Leiden

Burgemeester de Jonge (CDA) was eerder burgemeester van Nieuwleusen en lid van de Tweede Kamer. In 1992 kwam hij naar Houten ter opvolging van burgemeester A. J. Bransen.

Werken aan de tweede bouwtaak

Aat de Jonge wordt in Houten opgezadeld met een tweede bouwtaak. Onder zijn leiding worden de plannen ontwikkeld voor Houten-Zuid. Een probleem waar De Jonge tegenaan loopt is de grondverwerving voor deze bouwtaak. Boeren kiezen soms voor zelfrealisatie en in de praktijk betekent dit dat projectontwikkelaars bouwen, waarbij voor de sociale sector geen ruimte is.

De Jonge wordt ook geconfronteerd met de financiering van de Rondweg. Nadat blijkt dat de provincie niet mee wil betalen, ontpopt De Jonge zich als een strijdbare burgemeester voor de Houtense gemeenschap. Uiteindelijk wordt het geldtekort opgelost door meer woningen te bouwen. Houten is in de periode dat De Jonge burgemeester is, een rijke gemeente. Zo wordt de komst van een IKEA aan het begin van de jaren negentig geweerd.¹

Koningin naar Houten (1999)

Het lukt Aat de Jonge om de Koningin in 1999 tijdens Koninginnedag naar Houten te halen. Het wordt een grootste dag, waar de bevolking tientallen jaren later nog steeds aan terugdenkt. De Floriade krijgt hij niet naar Houten, omdat hij vergeten is met de landeigenaren te spreken. Na gemeenteraadsvergadering wil De Jonge nog wel eens de piano pakken om het gezellig te maken. Niets is De Jonge te gek en in 1997 stapt hij tijdens het Fladderen (kinderspelen) op een kameel.

De ziekte van Houten

In de periode 1994-1998 is er sprake van een zwak gemeentebestuur. Zowel college als gemeenteraad zijn niet sterk. “Burgemeester de Jonge is meer een directeur dan een burgemeester en daarbij behoorlijk eigenzinnig. Het ambtelijk apparaat wordt slecht aangestuurd. De Jonge wordt door zijn polariserend en nukkig gedrag, onderdeel van het probleem”, zegt raadslid Gijs Jonkers in het Utrechts Nieuwsblad van 21 oktober 2000.

Tevens blijken ambtenaren die van het oude dorpse Houten uit de jaren 70 naar boven zijn gedreven, te denken dat ze de werkelijke baas zijn in Houten. Een ambtenaar krijgt zelfs een standbeeld in het Imkerspark.

Het begin van de bestuurscrisis wordt veroorzaakt door de wens voor nieuwbouw van het gemeentehuis. Het huidige bestond nog maar enkele jaren, maar De Jonge zag een nieuw gemeentehuis helemaal zitten. Dit gemeentehuis zou 50 miljoen gulden kosten en de OZB zou daarvoor 40% moeten stijgen. Een actiegroep haalde duizenden handtekeningen op. “Deze kwestie heeft veel wonden geslagen en daarna is alles op slot gegooid”, zegt Richard Makkinga (PvdA) in het Utrechts Nieuwsblad van 21 oktober 2000.

Inwoners grijpen de macht

In 1998 komt inwonerspartij Houtens Belang in het college. Burgemeester De Jonge krijgt te horen dat hij zich voortaan met het proces moet bezighouden en de inhoud aan de wethouders moet overlaten.²

Toch is het dan al te laat voor burgemeester de Jonge. Binnen een deel van de Houtense politiek is wantrouwen ontstaan over de besloten bestuurscultuur. Er vinden deals plaats waarbij de schijn wordt gewekt dat mannen uit het ‘old-boys network’ elkaar financieel matsen. Een aanklacht met rechtszaak tussen een raadslid en burgemeester De Jonge en andersom is het gevolg. Houten krijgt te maken met een bestuurlijke chaos. Over deze periode is een boek verschenen.

Andere zaken

• De kosten van de brandweerkazerne lopen uit de begroting, waarvoor De Jonge het boetekleed aantrekt.
• Burgemeester de Jonge noemt in het jaar 2000 internet een hype. De gemeente Houten is een van de laatsten met een internetwebsite in Nederland. Hij kon toen niet voorzien dat internet juist een nieuw tijdperk zou betekenen.
• Ambtenaren kregen in de jaren 90 bij hun 40-jarig jubileum (en vertrek) een lintje van de Koningin. Toen burgemeester de Jonge deze kwam brengen bij een ambtenaar in Schalkwijk, is hij het huis uitgezet.
  

Vertrek burgemeester de Jonge

In september 2000 kondigt burgemeester de Jonge zijn vertrek aan. Hij treedt dan in dienst als commercieel directeur bij een lokale projectontwikkelaar die actief is in Houten-Zuid en betrokken is bij de restauratie van kasteel Heemstede.

De reacties op het vertrek van Aat de Jonge zijn wisselend. Officiële reden voor zijn vertrek is de sfeer in de gemeenteraad. In de praktijk spelen er ook privéredenen, die we hier niet vermelden.

Burgemeester De Jonge wordt opgevolgd door burgemeester Jan Westra, die de politieke rust weet terug te brengen. Westra krijgt nog wel te maken met de val van het college, nadat blijkt dat er een financiële chaos in de gemeente Houten is ontstaan. Naast de val van het college, vertrekken ook enkele topambtenaren.

De periode na Houten

Na wat omzwervingen komt burgemeester De Jonge terecht in de gemeente Dronten. Wanneer De Jonge deze gemeente vanwege pensionering verlaat, zegt hij in 2018 in een afscheidsinterview met Omroep Flevoland dat de periode in Houten bestuurlijk het interessants was.

Regelmatig is hij nog in Houten te vinden, omdat er vriendschapsbanden zijn ontstaan. In november 2019 raakt De Jonge in ’t Goy tijdens een bezoek onwel. Hij wordt gevonden op de oprijlaan van Wickenburgh en afgevoerd naar het ziekenhuis. Na zijn Dronten-periode lijkt hij te wonen in de omgeving van Ermelo. Hij is de oom van minister Hugo de Jonge.

Noten

1. Omroep Flevoland, Burgemeester Aat gaat!, 29 oktober 2018 ↩︎
2. Persoonlijke mededeling ex-wethouder R. Lubberdink ↩︎