Inhoud
Het Rond en Het Kant vormen vanaf de jaren 80 Houten Centrum. Het nieuwe winkelcentrum dat hier verschijnt, wordt gebouwd in het voormalige mini-gerecht De Geer of Ruemsthofstede. De plek waar de Geersloot (de zuidgrens van dit voormalige gerecht) de spoorlijn kruiste, is de plaats geworden van het NS-station.
De pleinen: Het Rond en Het Kant
Houten Centrum is 19 hectare groot. De grond wordt in 1973 aangekocht. Het bestaat uit een oostelijk commercieel plein (Het Rond) en een westelijk bestuurlijk plein (Het Kant). Beide pleinen zijn via een tunnel onder het NS-station met elkaar verbonden. Het Rond moet rust en dynamiek uitstralen, het Kant rust en groen. De winkels en weekmarkt komen aan de oostkant bij Het Rond, zodat de winkels in het Oude Dorp zo weinig mogelijk concurrentie ervaren. Het plein aan de oostkant is geïnspireerd op het Italiaanse Siena.
Aanbesteding
In het voorjaar van 1982 dienen drie projectontwikkelaars hun plannen in voor het oostelijke deel van Houten Centrum. De combinatie EMPEO-HWST wordt het project gegund. In het stedenbouwkundig ontwerp van bureau Wissing staat een veelhoekig plein voor Het Rond. In het uiteindelijke plan worden het twee halve cirkels, gevormd door woningen met een hoekverdraaiing van 7 graden. In totaal bestaat het plan uit 416 huurwoningen. Deze zijn te vinden boven de winkels en aan het Achterom.
Gebouwd tijdens een recessie
In Houten Centrum verschijnen naast de woningen en winkels, ook een bibliotheek, gemeentehuis, zwembad, kantoren en een sporthal. Alle gebouwen krijgen een puntdak, zoals destijds in Houten gebruikelijk is. Zowel aan de oostzijde, als aan de westzijde van het spoor komt een hoog element. Dit worden een appartementsgebouw aan de ene zijde en de gemeentetoren aan de andere zijde.
De tunnel: het Onderdoor
De tunnel heeft een hoogte van 2,7 meter. Deze hoogte is volgens de stedenbouwkundige gelijk aan de hoogte van een bemijterde sinterklaas op zijn paard. Deze tunnel wordt autoluw uitgevoerd. Auto’s kunnen dus ook van noord naar zuid via de oostkant rijden. De aanleg van de tunnel (Het Onderdoor) is de start van de werkzaamheden in het nieuwe centrum.
Resultaat valt tegen
Het Rond wordt door de inwoners van Houten saai gevonden. Het plein is winderig. Meerdere verbouwingen vinden plaats. Een van de oorzaken is dat het is ontwikkeld in de jaren 80. Dit was een periode dat het economisch slecht ging met Nederland en dus gaat er stedenbouwkundig een aantal zaken niet door.
Stedenbouwkundige R. Derks (Utrechts Nieuwsblad 3 april 2004)
Het grootste plein, Het Rond, is duidelijk een kindje van zijn tijd. Van een economisch slechte tijd. Daar heeft het plein zwaar onder te lijden gehad. Er was geen geld voor om er een feestje van te maken”
Zo komen er geen winkels rond het centrale plein, maar wel sociale huurwoningen. Ook een grote blikvanger (een hoge toren) gaat niet door. “Reuze jammer. Het Plein had levendiger, mooier en gezelliger kunnen zijn”, zegt stedenbouwkundige Robert Derks in het Utrechts Nieuwsblad van 3 april 2004.
1982: station geopend
Op 22 mei 1982 wordt het viaductstation Houten geopend. Vanaf dat moment stoppen er weer treinen in Houten. Bij de opening zijn 600 mensen aanwezig.
1983: eerste paal
De eerste paal aan de oostzijde wordt geslagen op 25 maart 1983. Er wordt gebouwd rond de plek waar De Raat is gekomen en rond het centrale plein. Het gaat om 46 winkels en dienstverlenende bedrijven (6500 m2) en honderden woningen. Later dat jaar wordt op 2 november aan de westzijde van de spoorlijn de Opstandingskerk in gebruik genomen. Bij nader inzien blijkt dat op het plein teveel bruggen zijn gebouwd. Een aantal wordt weer verwijderd.
1984: opening eerste fase
Vrijdag 13 april 1984 gaat de geschiedenis in als de datum waarop de eerste fase van het winkelcentrum werd geopend. Het was ook de dag dat de gemeente Houten de 15.000e inwoner verwelkomde. Staatsecretaris van Zeil doet de openingshandeling.
Bij de opening van Het Rond schenkt opdrachtgever Brederode een beeld van een jongen met een hond. Dit beeld is nog steeds te zien bij de ingang van de passage.
De bibliotheek (het latere Vershof) is in aanbouw en vliegt enkele dagen later in brand. Deze wordt op 31 augustus 1984 geopend. Sporthal de Spil met zwembad wordt op 12 oktober 1984 geopend.
1985: NS-gebouw opent
Op 28 november opent aan het Onderdoor het NS-gebouw en het postkantoor.
1986: start bouw tweede fase
In augustus start de bouw van het tweede deel van het winkelcentrum (3500 m2). Dit is het gebied ten westen van Het Wed. Het gaat om 30 winkels en meerdere woningen. Op 26 november 1986 wordt de eerste steen voor het gemeentehuis gelegd bij Het Kant.
1987: opening tweede fase winkelcentrum
Op 27 maart opent het kruisgebouw aan Het Kant. Op 14 oktober 1987 volgt de opening van het tweede deel van het winkelcentrum. Aan het Wed zit de Albert Heijn. Op 16 november 1987 wordt het gemeentehuis in gebruik genomen.
1991: bibliotheek verplaatst
Op 25 januari 1991 opent het politiebureau aan de Slinger. De bibliotheek wordt verplaatst naar het Onderdoor.
1992: opening Vershof
Het Vershof opent. Het is een van de eerste markthallen in Nederland, maar dan klein. Alle verswinkels van het Rond worden hier geconcentreerd.
1996: spoorhaag wordt bebouwd
Er wordt gebouwd in Houten Centrum. Er verschijnt een parkeergarage en de huidige Albert Heijn. Ook het parkeerterrein aan de Spoorhaag wordt bebouwd. Hier gaat de C1000 zitten, later Jumbo.
1997 – 1998: eerste facelift
De eerste facelift voor Het Rond. Zwembad De Spil sluit. De Albert Heijn verhuist naar de huidige locatie. De C1000 verhuist eveneens. De achtergebleven ruimte van de C1000 wordt ingenomen door de HEMA.
2000: huurwoningen bij plein worden winkels
De woningen langs het oostelijke plein worden verwinkeld.
2002: sloop De Spil
Sporthal de Spil wordt gesloopt.
2004: geen doorgaand verkeer op Het Rond
Het Rond wordt afgesloten voor Noord-Zuid-verkeer. Ook omrijden via het Achterom is niet meer mogelijk.
2006 – 2009: nieuwe facelift op Het Rond
De tweede facelift voor Het Rond. Er vindt een flinke renovatie plaats. Naast de Albert Heijn komt een overdekt winkeldeel: De Passage met eronder parkeergarage De Kruitmolen op de plek van De Spil. Het appartementsgebouw aan de oostzijde wordt gesloopt. C&A komt naar Houten, maar sluit na een aantal jaren weer haar deuren. Het hele plein gaat op de schop. Ook krijgt Houten een bioscoop. De tunnel bij het Onderdoor wordt toegankelijker voor hoger verkeer. Woningen worden afgebroken en er komt een winkelstraatje bij.
2010: opening nieuw NS Station
Opening modern NS station. Het busstation is gemoderniseerd. Op het plein op het Rond is een restaurant gekomen. Houten shopt vooral online.
2012 – 2017: concurrentie van Castellum en Nieuwegein
Door de economische crisis en het massale online winkelen in Houten hebben de winkels op Het Rond het moeilijk. Ook wijken klanten uit naar een nieuw winkelcentrum in Castellum voor de dagelijkse boodschappen. Het opgeknapte City Plaza in Nieuwegein trekt ook bezoekers uit Houten en ook Hoog Catharijne op 10 minuten treinafstand heeft een impuls gehad. Diverse winkels op Het Rond verdwijnen.
2018: weer opknapbeurt Het Rond
Het winkelcentrum Het Rond wordt opgeknapt.
2020: winkels gesloten
Tijdens de coronaperiode sluiten ook de winkels op Het Rond. Toch blijft het Rond in de periode erna stil. Leegstand komt vaak voor.
2022: Hema verhuist naar de Passage
De HEMA verhuist naar de Passage. Er zijn zorgen over de leegstand rond De Raat. Het winkelcentrum blijkt te groot. Er komen palmbomen aan Het Kant.
2024: De Raat loopt leeg
In het noordelijke deel van het winkelcentrum (De Raat) verdwijnen de winkels en zijn er plannen voor woningbouw op de plek van de winkels.
