Op 1 augustus 16741 wordt de streek tussen Parijs en Hamburg getroffen door noodweer. Op tientallen plaatsen in de lage landen wordt schade aangericht door zware onweersbuien. Tientallen mensen komen erbij om het leven. Vooral in Duitsland en Frankrijk is dat het geval. In onze regio wordt het midden van het land, oostelijk Zuid-Holland en Noord-Holland getroffen. De bekendste schade is de verwoesting van de Domkerk in Utrecht.
De schade wordt waarschijnlijk veroorzaakt door hevige valwinden, die gebruikelijk zijn met dit soort noodweer. Vaak gaat dit samen met een sneltrekkend koufront. Historici en ook meteorologen spreken vaak over een tornado, maar Jan Buisman autoriteit op gebied van historische weerkunde spreekt niet over een tornado. Bovendien zou één tornado nooit zoveel schade op zoveel verschillende locaties kunnen veroorzaken. Toch blijkt uit onderzoek dat er plaatselijk wel windhooseffecten zijn voorgekomen.
In vuur en vlam
Het noodweer in de regio Houten vindt plaats tussen 19.00 uur en 19.30 uur. Een ooggetuige uit Utrecht meldt dat een kwartier lang de hemel in vuur en vlam staat. Hevige donder en windgebulder is te horen. Schoorstenen, gevels, daken en kerktorens waaien kapot. In de omgeving breken de spitsen van de kerktorens af in Utrecht, Bunnik, Jutphaas, Houten en IJsselstein. In Utrecht waren in een kwartier tijd veel huizen hun dak en gevel kwijt, meldt de Hollandse Mercurius. Die schrijft ook dat veel mensen werden gewond en gedood door het noodweer of naderhand stierven aan de verwondingen. De bliksem sloeg in de huizen en veel bomen waaiden om. Concrete gevallen uit Houten zijn niet bekend.
Schade in Houten
In Houten waait de torenspits van de kerk af. De torenspits was op het kerkdak gevallen en had het dak vernield. Het uurwerk is daarbij zwaar beschadigd. Ook de noordelijke muur van de kerk is vernield, alsmede een zijbeuk waar een kapel is gevestigd. De kerk wordt in 1678 gerepareerd voor 1130 gulden aan timmerwerk en 520 gulden aan metselwerk. Het uurwerk wordt voor 330 gulden gerepareerd en een nieuwe klok kost 346 gulden.
Gezien het verwoestende beeld elders, is het te veronderstellen dat ook in Houten flinke schade is geweest. Ook boerderij Overdam raakte beschadigd.2
Schade Honswijk
De kerk in Honswijk wordt ook zwaar getroffen. De toren bleef staan, maar het kerkgebouw liep zware schade op. Een kapel die gespaard bleef, was voor de Honswijkers voldoende om te kerken. De Romaanse toren van de Schalkwijkse kerk aan De Brink lijkt geen schade te hebben opgelopen. Evenals de kerk in ’t Waal aan de Strijpweg.
Schade ’t Goy
De kerk in ’t Goy raakte ook beschadigd. De spits waaide van de toren af en het dak raakte beschadigd. Ook het koor raakte beschadigd.3 De duiventoren van Wickenburgh had eveneens schade.
Leestip
De website Huizen aan het Janskerkhof heeft een pagina over de zomerstorm van 1674 gemaakt.
Lees hier meer