Fase 1: kamp (rond 1 – 12 na Chr.)
Vlak voor of rond het begin van de jaartelling verscheen er een kamp op het terrein van Fectio. Mogelijk met een gracht en een wal. Het kamp lag op de splitsing van de Rijn met de Vecht. Het kamp raakte in brand.
Fase 2: houten fort (vlak na 10 tot 37/41 na Chr.)
Het terrein werd één meter opgehoogd, waarna een houten fort werd gebouwd met een grootte van 100 bij 120 meter. Maar het terrein kan zelfs 5 hectare zijn geweest. Archeologen zien dat dit kamp aan een eind kwam door een overstroming van de Rijn. De noordzijde van het fort is in elk geval weggeslagen. Na de overstroming zijn de restanten door de Romeinen verbrand. De rivier verlegde zijn stroom en de Oudwulverbroekstroomrug verlandde.
Dat het geen gewone overstroming was, blijkt wel uit het feit dat de Rijn zich heeft verlegd. Voortaan stroomde de Rijn via de route van de Vecht naar het huidige Sterrenwijk, waarna het vanaf daar de originele Rijnbedding vervolgde door de huidige binnenstad. De splitsing van de Vecht en Rijn lag vanaf 41 na Chr. bij Sterrenwijk. Voor de Romeinen was dit aanleiding om Trajectum te bouwen. Deze overstroming betekende dus het begin van de stad Utrecht.
Fase 3: herbouw houten fort (47 – 69 na Chr.)
Het fort lijkt 150 meter lang te zijn en daarmee groter dan elders in West-Nederland. Het is in 69 na Chr. overhaast ontruimd, waarna het werd platgebrand. Kennelijk was duidelijk dat de Bataven in opstand waren gekomen en onderweg waren vanuit het Westen. Archeologen vinden een dikke oranjekleurige brandlaag (20 – 40 cm dik) waarin leem wordt vermoed.
Fase 4: herbouw houten fort (70 – 100 na Chr.)
Fectio wordt herbouwd in dezelfde vorm zoals fase 3 was opgebouwd. Wel verschijnt er een zeer groot langgerekt gebouw met een binnenplaats. Het fort was ongeveer 130 meter lang. Het oostelijk kampdorp is ongeveer in 90 na Chr. ontstaan.
Fase 5: verbouwing houten fort (101 – 130 na Chr.)
Na 30 jaar lijkt er sprake te zijn van een verbouwing van Fectio. De eerste stenen fundamenten verschijnen in deze periode. Dit fort gaat verloren door brand.
Fase 6: nieuw houten fort (130 – 175 na Chr.)
Opgebouwd ten westen van het eerdere Houten fort. Het terrein van het oude fort werd deels geëgaliseerd. Ook dit fort brandt af.
Fase 7: Stenen castellum (177 – 274 na Chr.)
Met een poort, hoektorens en tussentorens was het stenen castellum 2,6 hectare groot en tevens de grootste van Nederland. Het Castellum had een afmeting van 150 x 180 meter. De muur was een schil van tufsteen met een kern van beton.
Van de oostpoort is een deel van een inscriptie teruggevonden, waarin vermoedelijk het jaar 177 na Chr. heeft gestaan. Uit een latere periode zijn munten teruggevonden die vallen onder de periode 270-273 na Chr.
Aangenomen wordt dat Fectio rond 274 is verlaten. Wel is er militaire aanwezigheid geweest in Vechten tot zeker het jaar 406.1
Vicus
Aan de westzijde en aan de oostzijde van het castellum lag een vicus. Op de plek van de oostelijke vicus is nu een parkeerplaats voor Fort bij Vechten aangelegd. De westelijke vicus lag vlakbij de Marsdijk, zo’n 200 meter ten noordoosten van boerderij Slagmaat.
Bron voor bovenstaande informatie is het rapport “De Romeinse versterkingen in Vechten-Fectio”, Zandstra/Polak 2012.
Vici.org
Hieronder de kaart van vici.org met Romeinse vondsten in onze buurt. Je kunt rondkijken in heel Houten en de regio.
Noten
- The Late Roman limes revisited – B.S. van der Meulen (UvA 10723188/VU 2555022) ↩︎
Deze pagina is gewijzigd op 19 juni 2025