Houten is in de jaren 70 opnieuw ontworpen rond het bestaande dorp Houten. Stedenbouwkundige R. Derks koos voor zogenaamde inversiebouw. Eerst het groen aanleggen en daarna de bebouwing. Zijn toenmalige directeur opperde dat er dan De Perifeer nodig was, een rondweg rondom de bebouwing.
Via de Rondweg zijn alle wijken bereikbaar. Op de Rondweg geldt een maximumsnelheid van 70 kilometer per uur. In de wijken geldt 30 kilometer per uur. Het busverkeer maakt zoveel mogelijk gebruik van de Rondweg. Er zijn alleen haltes bij de fietstunnels onder de Rondweg. Fietsers voetgangers, brommers, scooters zijn niet toegestaan op de Rondweg.
Aanleg Noordelijke Rondweg
De Rondweg is in twee fasen aangelegd. De noordelijke Rondweg is gebouwd tussen 1978 en 1987. Deze was bij de opening 8,5 kilometer lang. Hiervoor moesten er twee spoorwegviaducten worden gebouwd. De noordelijke werd in 1981 opgeleverd. De zuidelijke in 1987.
De Noordelijke Rondweg werd in fases gerealiseerd:
- 1978 – Ontsluiting Utrechtseweg – wijk Weerwolf (Hoeven/Gaarden)
- 1981 – Rondweg-oost doorgetrokken tot Schonenburg (Hagen/Weiden)
- 1983 – Rondweg-oost doorgetrokken tot Wernaar (De Gilden)
- 1983 – Rondweg-west doorgetrokken tot aan De Staart
- 1985 – Opening De Staart
- 1985 – Opening traject Veerwagenweg / Dorpsstraat
- 1985 – Opening Rondweg door burgemeester en wethouders
- 1987 – Opening traject Dorpsstraat – De Gilden
Aanleg Zuidelijke Rondweg
De Zuidelijke Rondweg is aangelegd tussen 1999 en 2004. De werkzaamheden begonnen bij de Wijk Het Land en volgde een route met de klok mee. Bij de wijk Het Water was de Rondweg Rond. Het zuidelijke traject van de Noordelijke Rondweg is rond 2003 De Koppeling gaan heten.
Op 19 september 2003 opende Formule 1-coureur Jan Lammers de Zuidelijke Rondwegtunnel en daarmee de Rondweg. De Zuidelijke Rondweg werd in fases gerealiseerd:
- 1999 – Aanleg Koppeling-oost, ontsluiting Het Land via Rondweg
- 1999 – Rondweg-oost doorgetrokken tot Overdam (Het Meer)
- 2000 – Rondweg-oost doorgetrokken tot noodingang Hofstad
- 2001 – Rondweg-oost doorgetrokken tot Schalkwijkseweg (De Grassen)
- 2002 – Aanleg Koppeling-west, ontsluiting Het Water
- 2002 – Rondweg-west open, Schalkwijkseweg dicht
- 2003 – Rondweg geopend door Jan Lammers
Sinds april 2015 is er een aansluiting met de A12 via de N421.
De inprikker
Aan het begin van elke wijk is er een zogenaamde ‘inprikker’ te vinden. De inprikker doorbreekt de Rondwegwal. Vaak staan hier enkele hogere gebouwen, zodat de automobilist het gevoel heeft een stadspoort binnen te gaan. Direct na binnenkomst van de wijk is een bomenplein, waar het verkeer wordt gesplitst.
Daarna staan haaks op de inprikker de hoofdwegen van de wijk. Alle snelheid is direct uit het verkeer. Op een enkele wijk na (Het Land, De Polder, Het Water, De Weide) is dit vaak gelukt.
De straten in de wijk dragen de naam van de inprikker. Bijvoorbeeld: via de inprikker De Camp zijn Ruitercamp, Meercamp, Houtcamp, Strocamp enz, enz te vinden. De wijken in Houten-Noord hebben daarnaast vaak een nooduitgang. Zo is het mogelijk binnendoor vanuit de wijk De Campen naar De Borchen te komen of vanuit De Hagen naar De Weiden.