Dreigende sloop oude station Houten (1984)

Lees meer over de spoorwegen via de links in de rode balk

In 1979 ontstaat er een ‘Stichting tot Behoud van Oude Stationnetjes in Oost-Nederland’. Deze stichting constateert dat er tussen 1945 en 1979 maar liefst 150 oude dorpsstations zijn verdwenen. In de stichting hebben diverse burgemeesters zitting. In 1983 komt in Houten opnieuw het plan op om het oude stationsgebouw aan de Stationslaan af te breken. Eerder in 1975/76 was dit ook al geopperd, maar lag de gemeenteraad dwars.

Gemeenteraad stemt Oude Station weg

In september 1983 blijkt de gemeenteraad niet te worden geïnformeerd over eventuele sloopplannen van het college en wil raadslid H. Schemmekes (PS) weten waarom de gemeenteraad wordt gepasseerd.¹

Een jaar later op 30 oktober 1984 ziet het college toch kansen om het gebouw te behouden. Maar er is onderzoek nodig en dat kost 5000 gulden. Deze kosten zijn dan voor architect J. van Schaik, die tevens onderdeel uitmaakt van de gemeentelijke commissie Ruimtelijke Ordening.²

De Houtense gemeenteraad ziet dit niet zitten en stelt dit bedrag niet beschikbaar. Belangrijkste reden is dat het gebouw en grond eigendom zijn van de Nederlandse Spoorwegen en dat de gemeente slechts gebruiker is. Dat betekent dat sloop onafwendbaar is, want de Nederlandse Spoorwegen willen van het gebouw af. De grond wil de spoorwegen behouden voor eventuele spoorverdubbeling. Voorstanders van sloop zijn de politieke partijen SGP (1), CDA (6), VVD (3). Tegenstanders zijn PS (3) en CDA (1). Wethouder G. Jonkers (CDA) is afwezig.³ CDA-leider P. Barten stelt dat het gebouw niet karakteristiek genoeg is en er nog voldoende van dit soort gebouwen in Nederland staan.⁴

Protestcomité haalt 2073 handtekeningen op

Het besluit van de gemeenteraad komt voor iedereen onverwacht. Er wordt een tienkoppig protestcomité ‘Behoud deze plek’ opgericht. Het protest wordt geleid door Mien Bonthuis die de dochter is van de stationschef van het station rond 1920. Ze wordt ondersteund door actieve leden van de Historische Kring Tussen Rijn en Lek.

Voor het station wordt een rouwkrans geplaatst. Vanaf 2 november 1984 worden handtekeningen opgehaald in heel Houten.⁵ Uit de brief die wordt ondertekend door de bevolking, blijkt het CDA de meeste kritiek te krijgen; “En het doet dan pijn als je nergens leest dat de partij die vanouds met zoveel wortels in deze gemeenschap is verankerd, geen oog lijkt te hebben voor het karakteristieke van ‘het oude station’ in samenhang met de prachtige bomenrij.”

Op 12 november 1984 worden 2073 handtekeningen aangeboden aan fractieleider P. Barten van het CDA, terwijl de andere fractieleiders kopieën krijgen. De handtekeningen worden in een kruiwagen aangeboden.

De eerste ondertekenaar woont aan de Linzenoord. Maar de ondertekenaars komen ook uit de nieuwbouw, zoals De Gaarden, De Hoeven, De Hagen, De Weiden, De Hagen, De Gilden en Het Rond. Ook is er incidenteel ondertekend door inwoners van Schalkwijk, ’t Goy, Utrecht, Den Haag, Hendrik-Ido-Ambacht en Oudewater.⁶

Naast de handtekeningen wordt er een krans aangeboden die volgens het comité een symbool is voor de eendracht tussen de gevestigde en nieuwe inwoners van Houten. CDA-leider P. Barten zei daarop onder de indruk te zijn en stelde dat als iedereen die zou tekenen 100 gulden zou leveren, het station behouden kon blijven. Hij was persoonlijk van mening dat het pand gesloopt moest worden.⁷

Tegelijkertijd maakt de Nederlandse Spoorwegen nogmaals bekend dat ze het gebouw het liefst zo snel mogelijk willen afbreken. Een oplossing om dit te voorkomen zou zijn dat de huurders in plaats van 40 gulden huur per maand, voortaan 700 gulden per maand gaan betalen.⁸

5000 gulden onderzoekskosten niet nodig

In een extra raadsvergadering op 20 december 1984 wordt opnieuw over het station gesproken. De SGP is nog steeds voorstander van sloop, inclusief sloop van de boerderijen De Geer en ’t Groen. Maar dan maakt wethouder van der Ham bekend dat de 5000 gulden niet meer nodig is, omdat een particulier uit Houten is begonnen met het onderzoek.

Deze particulier blijkt na uitzoekwerk door het Utrechts Nieuwsblad architectenbureau Van Schaik te zijn, die het nu gratis verricht. Daarmee is het gemeenteraadbesluit van 30 oktober 1984 niet meer van toepassing en is sloop voorlopig van de baan.

Sloop oude station Houten voorkomen

In de nacht van 26 op 27 februari 1985 om 1 uur ’s nachts gaat de gemeenteraad akkoord met het behoud van het stationsgebouw. Hiervoor wordt 300.000 gulden beschikbaar gesteld. Het plan maakte onderdeel uit van een groter plan om monumenten in Houten te beschermen.⁹

In het voorjaar van 1986 nadat voor de huurders nieuw onderkomen is gezocht, wordt het gebouw gerenoveerd door bouwbedrijf Gebroeders De Kamper uit Montfoort. Het kost de gemeente uiteindelijk twee ton. In december 1986 trekken er bedrijven in.¹⁰

In 2007 wordt het stationsgebouw verplaatst naar haar huidige plek.

Noten

1. Houten wil oud stationsgebouw tegen de grond, Utrechts Nieuwsblad, 6 september 1983 ↩︎
2. Onderzoek naar mogelijk behoud Oud Station Houten, Utrechts Nieuwsblad, 11 oktober 1984 ↩︎
3. Tot 2002 maakten de wethouders deel uit van de fractie en stemden ze mee met besluiten ↩︎
4. Voormalig station Houten moet plat, Utrechts Nieuwsblad, 31 oktober 1984 ↩︎
5. Honderden handtekeningen tegen sloop stationsgebouw, Utrechts Nieuwsblad, 8 november 1984 ↩︎
6. Een van de drie kopieën aan de fractieleiders is in 2023 in het bezit gekomen van Oudhouten. ↩︎
7. Houten bezorgd over sloopplan, Utrechts Nieuwsblad, 13 november 1984 ↩︎
8. Sloop dreigt voor stationsgebouw, Utrechts Nieuwsblad, 11 november 1983 ↩︎
9. Drie ton voor herstel oude station in Houten, Utrechts Nieuwsblad, 28 februari 1985 ↩︎
10. Bedrijven in oude station van start, Utrechts Nieuwsblad, 20 december 1986 ↩︎