Inhoud
Tot 1876 haalde de bevolking in Houten het water uit de sloot of uit een waterput. Diverse waterputten stonden bij de Brink. Daarna werd de dorpspomp ingevoerd.
Dorpspomp
In 1875 kreeg Houten een dorpspomp. Deze werd gelijk gebouwd met het gemeentehuis. Deze stond op de Brink en inwoners haalden hier hun drinkwater.
Schalkwijk krijgt in 1884 een dorpspomp op De Brink. In 1886 werd bij de Heul ook een dorpspomp geplaatst. In 1906 werd halverwege bij de Vinkebuurt (Overeind 54) ook een pomp geplaatst.1
’t Goy had sinds 1896 een Northon dorpspomp op de Brink (het Groenedijkje). In 1905 wordt deze geheel vernieuwd. Aan de Strijpweg in ’t Waal verschijnt in 1910 een pomp.
Privé-pomp
Het water moest indien mogelijk worden gefilterd. Rijke personen hadden een eigen installatie om het ijzer te filteren uit het grondwater. Zo was bij de villa “Bel Respiro” aan de Herenweg in 1902 een eigen pomphuisje gebouwd, met filterinstallatie om het ijzerhoudende grondwater te zuiveren voor consumptie. Het grondwater werd vanaf een diepte van 19 meter opgepompt.
Een ander pomphuisje stond bij Huize Folmina op de Oudwulfseweg 4. De burgemeesterswoning De Grund had ook een eigen waterpomp. Tevens was er bij de RK School in Houten ook een pomp, die rond 1928 werd vervangen.
Komst waterleiding
Op 22 februari 1934 wordt door de gemeenteraad van Houten besloten een samenwerkingsverband met andere gemeenten aan te gaan voor een gemeenschappelijk waterleidingnetwerk. In januari 1935 wordt in Houten begonnen met de aanleg van de leidingen.
De waterleiding wordt in een groot gebied vanaf Lopik tot Wijk bij Duurstede aangelegd door de Stichting Drinkwaterleiding Zuid-Utrecht. Maar liefst 15 gemeenten krijgen in een keer leidingwater. In Werkhoven komt een watertoren voor het Kromme Rijngebied die de onregelmatigheden in het dagelijkse waterverbruik moet opvangen.
Opening
Begin 1936 stroomt het eerste water door het waterleidingnet via een tijdelijk pompstation. Het gebruik is gelijk al hoog met een piek in de vroege ochtend en aan het eind van de middag. In maart 1936 is het aansluitingspercentage in Houten 78,8 procent.2
Op 20 juli 1936 wordt een pompstation langs de Waalseweg in het Rietveld (gemeente Schalkwijk) geopend door de Commissaris der Koningin.3 Tull en ‘t Waal krijgt in 1937 een aansluiting.
Voor de rechter
In 1940 werd opgeroepen aan diegenen die geen drinkwateraansluiting hadden, vanwege het gevaar van tyfus alsnog een aansluiting te nemen. Een boer die in 1941 de aanleg weigerde, moet voor de rechter komen. Hij wordt veroordeeld tot het betalen van 4 gulden boete.
Buitengebied
In 1949 krijgen de boerderijen van Honswijk drinkwater. In 1959 is er nog steeds een aantal huizen niet aangesloten op het drinkwaterleidingnet. Met name de Koedijk en Hoonkade zijn nog niet aangesloten. De kwestie komt op de landelijke televisie en ook de Tweede Kamer bemoeit zich ermee. In 1968 wordt de laatste woning voorzien van drinkwater.
Tijdens de renovatie van De Brink in Houten in 1957 werd de dorpspomp aangereden door een vrachtwagen. De huidige dorpspomp die zichtbaar is op Het Plein is een replica van de Schalkwijkse dorpspomp.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
De forten en werken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie hadden hun eigen drinkwatervoorziening. Het regenwater werd opgevangen en onder de bomvrije kazernes opgeslagen. Hieronder de pomp zoals die te zien is bij het Werk aan de Korte Uitweg.