Inhoud
Op donderdag 1 april 1999 breekt er tegen 23 uur brand uit op de zolder van de kinderboerderij Houten. Medewerkers zijn vanwege voorbereiding voor Pasen per toeval aanwezig. Ze kunnen diverse grote (drachtige) dieren op tijd uit hun hokken en stallen bevrijden. Een negentienjarige inwoner van Houten wordt met ademhalingsproblemen naar het ziekenhuis gebracht.
De kinderboerderij is ondergebracht in een stal van de oorspronkelijke boerderij Nieuw Wulven. In het hoofdgebouw zit Scouting Schonauwen en in het bijgebouw zit sinds 1989 de kinderboerderij Houten. De medewerkers van de kinderboerderij zijn die avond aanwezig voor een vergadering. Na de afloop koken ze eieren voor het Paasfeest.
Geluid op zolder
Om 22.45 uur horen de medewerkers op zolder iets vallen, dat lijkt op een stuk hout dat op de grond neer komt. Hier ligt kleding opgeslagen en verder veel hooi en stro voor de dieren. Normaal spoken de katten rond op zolder, maar omdat dit een ander geluid is gaat een van de medewerkers naar zolder om te kijken. De jongen loopt de trap op en ziet boven na het openen van de zolderdeur ontzettend veel rook en heel veel kleine vuurvonkjes. Hij rent vervolgens naar beneden en waarschuwt de anderen. De medewerker blijkt daarbij teveel rook te hebben ingeademd en voelt tintelingen.
Binnen vijf minuten worden de varkens, geiten, lammetjes en een kalfje naar buiten gebracht. Een ander draait het gasfornuis uit en weer een ander pakt alle persoonlijke bezittingen. Ook wordt de brandslang uitgerold, maar dat blijkt onbegonnen werk. Wanneer de medewerkers buiten staan, slaan de vlammen uit het dak van de zolder. De brandweer is dan al gealarmeerd.
Brand Kinderboerderij Houten van afstand te zien
De bemanning van het eerste aanrijdende brandweervoertuig (TS982) ziet de vlammen al van verre. Ook het hulpverleningsvoertuig HV988 en de personeel materiaalwagen met motorspuit aanhanger (PM987) rukken uit. Bij aankomst staat de zolderverdieping van de kinderboerderij Houten geheel in lichterlaaie. Maar de brandweer ziet dat vliegvuur een groter gevaar vormt en dat er overslag dreigt naar het hoofdgebouw, waar de scouting in zit. Alle beschikbare stralen worden aanvankelijk op het scoutinggebouw ingezet. Er is sprake van een gigantische vonkenregen die het hoofdgebouw bedreigt.
Ondertussen is een andere brandweerploeg met adembescherming in samenwerking met personeel van de kinderboerderij Houten begonnen met het in veiligheid brengen van de achtergebleven grote dieren op de benedenverdieping. Maar de ruimte (daar waar de medewerkers aanwezig waren toen de brand uitbrak) kan niet meer worden bereikt. Hier zijn kleine dieren zoals cavia ’s en konijnen aanwezig.
Brandweer Schalkwijk biedt hulp aan
Inmiddels is de brand dermate groot dat ‘middelbrand’ wordt gegeven. Door toeval is de brandweer Schalkwijk aanwezig op de kazerne. Ze waren net teruggekeerd van een wedstrijd uit Nieuwegein en horen via de mobifoon over de brand bij de Kinderboerderij Houten. De Schalkwijkse brandweer (TS972) biedt haar hulp aan, die door de Houtense brandweer gretig wordt aangenomen. Aangekomen in Houten legt de bemanning van de TS 972 vanuit de Imkersplas aanvullende bluswatervoorziening aan, waardoor er de beschikking is van twee stralen hogedruk, acht stralen lagedruk en een waterkanon. Vanuit Utrecht is ondertussen een persluchtcontainer geleverd.
Nieuw brand in Houten
Rond 23.45 uur is de brand het hevigst. De brandweer krijgt dan een melding van een tweede brand in Houten, dit keer aan de Nobelslag aan de andere kant van het Imkerspark. De centrale in Utrecht alarmeert de brandweer Bunnik, maar al snel blijkt het te gaan om een schijnsel in de ruiten van de brand bij de Kinderboerderij Houten. De brandweerlieden van Bunnik keren huiswaarts.
Nablussen
Na circa drie kwartier wordt ‘brand meester’ gegeven. De opgetrommelde monteurs van nutsbedrijven sluiten het pand van gas en elektriciteit af. Toch ontdekt de brandweer dat er een elektriciteitskast is waar een lampje brand. Dit blijkt de voeding te zijn van een sirene van het luchtalarm. Tijdens de bluswerkzaamheden is hier volop water op gekomen, waardoor de zorg bestaat dat midden in de nacht de sirene zou gaan loeien. Een monteur van Siemens wordt opgetrommeld.
Tijdens het nablussen constateren brandweerlieden dat de kleine huisdieren als konijnen, cavia’s en marmotten de brand hebben overleefd. De dieren worden snel naar veiligere oorden gebracht. Het nablussen duurt nog geruime tijd. Met behulp van een shovel van een loonwerkbedrijf wordt een van de kopgevels van het gebouw neergehaald en worden de smeulende pakketten hooi die op de hooizolder lagen uit elkaar getrokken.
De brandweer van Schalkwijk trekt zich om twee uur ’s nachts terug. De Houtense brandweer is om drie uur in de nacht klaar met nablussen.
De dieren van Kinderboerderij Houten
De dieren overleven de brand. De volgende dag komen belangstellenden vragen hoe het met de dieren is. Met grote letters wordt met stoepkrijt op de zwartgeblakerde voorgevel opgeschreven dat de beesten zijn gered.
De drachtige geiten zijn overgebracht naar Manege de Verende Wagen, de varkens naar transportbedrijf De Kruijf en de knaagdieren zijn door dierenarts Verweij opgevangen. Het terrarium van de wandelende takken stond vol met water, maar de beesten leefden nog. Van het gebouw is de achterzijde geheel uitgebrand en van de voorzijde alleen de bovenverdieping.
Oorzaak
Burgemeester de Jonge woont vlakbij op de Kroonslag. Hij hoort meerdere politie- en brandweerwagens voorbij komen. Vanaf de bovenverdieping van zijn huis ziet hij het vuur. De Jonge gaat zelf ter plaatse kijken en oppert in de krant dat er mogelijk sprake is geweest van hooibroei. Op 12 april 1999 stuurt hij een persoonlijke brief naar de brandweermannen om ze te bedanken. ,,Ik heb jullie bewonderd om de inzet, snelheid en de samenwerking. Fantastisch dat Houten en Schalkwijk zo optrekken. Heel in het bijzonder verdient het een compliment dat jullie het hoofdgebouw hebben kunnen redden”, schrijft de burgemeester.
De gemeente Houten is eigenaar van het pand. Al snel wordt een tijdelijke bouwkeet geplaatst, waar de medewerkers de dieren kunnen verzorgen die buiten in de wei staan. Scouting stelt de toiletten en koffiezetapparatuur beschikbaar.