Gerecht Tull en ’t Waal

Gerecht Tull en 't Waal

Dit gerecht maakte in de middeleeuwen deel uit van het gerecht Hagestein, een Hollands leen. Op 29 maart 1338 wordt het gerecht Hagestein opgedeeld.

Daarbij komt het gebied rond Honswijk toe aan de Heer van Culemborg en gaat dit verder onder het gerecht Honswijk. Het andere deel, ’t Waal en het Tull komt terecht bij Otto I van Heukelom van Asperen. Daardoor ontstaat het gerecht Tull en ’t Waal.

In het jaar 1534 wordt schepenrechtspraak ingevoerd in het gerecht Tull en ’t Waal. 

Met de reformatie komen gerechten in handen van rijke stedelingen. Halverwege de 17e eeuw krijgt de Utrechtse Adriaen Ram het gerecht in zijn bezit. Zijn familie moet het in 1684 wegens geldproblemen verkopen aan de Utrechtse regent Gaspar Cornelis Schade. Zijn familie blijft tot 1795 de rechten van ambachtsheer uitoefenen. In 1798 wordt het heerlijk recht afgeschaft.

Het gerecht bestond in de Nieuwe Tijd uit de lintbebouwing van ’t Waal langs de Waalseweg en de lintbebouwing van Molenbuurt langs de Lange Uitweg. Aan het begin van deze lintbebouwing was de molen van Tull en ’t Waal gevestigd. 

Eigenaren gerecht Tull en ’t Waal

29-3-1338Otto I van Heukelom van Asperen
22-4-1344Otto II van Asperen en Hagestein
1345Gerard (Gerrit) van Asperen
10-1-1390Otto van Asperen
11-1-1407Otto van Asperen
1-6-1436Frederik van Rechteren
29-9-1438Zweder van Rechteren
13-6-1476Arnout van Zuilen van Blasenburg
14-4-1486Johan van Voorst
8-8-1538Johan van Palland
< 1577Christoffel van Montfoort
1586Dirck Verkerck
1625 – 1629Catharina Ram
<1633Albert Pruijs
1633Adriaen Ram
1657Alard Ram
2-3-1684Gaspar Cornelis Schade
25-10-1692Matthijs van Lugtenburgh
24-10-1698Caspar Cornelis Schade
8-12-1701Antonia (van Lugtenburgh)-Schade
1735Alpheda Jacoba van Bronckhorst-van Lugtenburg
<1754Jan van Bronckhorst
1779Matthijs van Bronkhorst
?Jasper Cornelis van Bronkhorst

Schout

De eigenaren van het gerecht werden ondersteund door een schout.
Wie waren de schouten van het gerecht Tull en ’t Waal?